Peloponnisos SearchDESTINATIONS FOR EVERY TRAVELER

Ιερά Μονή Παναγίας Σκαφιδιάς

ΝΟΜΟΣ: Ηλείας ΔΗΜΟΣ: Πύργου

Clear
19.73ºC

Μονή

Γυναικών

Μόλις 10χλμ. από τον Πύργο, στις εκβολές του ποταμού Ιάρδανου και κοντά στο ομώνυμο χωριό, βρίσκεται η γνωστή Μονή Σκαφιδιάς. Εορτάζει στις 15 Αυγούστου, παλαιότερα ωστόσο εόρταζε και του Αγ. Χαραλάμπους και των Ταξιαρχών. Κοντά στην μονή βρίσκεται το Ποντικόκαστρο, η αρχαία Φειά και το λιμάνι του Κατακόλου. Πρόκειται για γυναικείο μοναστήρι, που κτίστηκε τον 10ο αιώνα και υπήρξε ενοριακός ναός του χωριού Σκαφιδιά.

Το όνομα, κατά μια εκδοχή, οφείλεται στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, η οποία είχε χαθεί και βρέθηκε να επιπλέει στη θάλασσα μέσα σε ένα σκαφίδι. Ο πιστός που την βρήκε, ανέγειρε προς τιμήν της μικρό ναό, ο οποίος λίγο αργότερα μετετράπη σε τρίκλιτο και στη συνέχεια έλαβε τη σημερινή του μορφή και αποτέλεσε το καθολικό της μονής. Κατά μια άλλη εκδοχή, το όνομα οφείλεται στα σκαφίδια που κατασκευάζονταν στην περιοχή και θεωρούνταν εξαιρετικής ποιότητας. Το μοναστήρι διαθέτει μικρό μουσείο με κειμήλια, όπως χειρόγραφα, εικόνες, παλαιά έντυπα, όπλα από την Ελληνική Επανάσταση, κ.ά. Η μονή έχει τετράπλευρο σχήμα, αν και πρόσφατα κατασκευάστηκαν μερικά νέα κτίσματα στη βόρεια πλευρά.

Το 1887, το καθολικό μετατράπηκε σε μονόχωρη βασιλική με τρεις τοξωτές θύρες και  νάρθηκα. Οι αυθεντικές τοιχογραφίες σώζονται μόνο στην εσωτερική κόγχη του ιερού και στον νάρθηκα, ενώ το τέμπλο είναι νεώτερης κατασκευής και λίθινο. Σημαντική λεπτομέρεια των τοιχογραφιών είναι τα βγαλμένα μάτια των αγίων, γεγονός που οφείλεται σε βανδαλισμούς την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Στη νοτιοανατολική πλευρά της μονής υπάρχει το παρεκκλήσιο του Αγ. Χαραλάμπους, ενώ στη νότια, τα θολωτά κελιά, το μουσείο και η βρύση. Στη δυτική πλευρά υψώνεται το φρούριο, δυτικής τεχνοτροπίας, μοναδικό στο είδος του στον περίβολο ορθόδοξης μονής. Η μονή διαδραμάτισε σημαντικό ιστορικό ρόλο στην περιοχή.

Κατά την πρώτη φάση της Τουρκοκρατίας κατεστράφη από τους Οθωμανούς και εγκαταλείφθηκε. Οι περισσότεροι μοναχοί βρήκαν καταφύγιο στη Ζάκυνθο παίρνοντας μαζί τους όλα τα πολύτιμα σκεύη της μονής και τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Από το 1685 έως το 1715, η μονή τέθηκε υπό την προστασία των Ενετών με την προϋπόθεση την αποστολή λαμπάδας στη Βενετία. Το 1723 ανακατασκευάστηκε και λειτούργησε εκ νέου μετά την καταστροφή της από τους Τούρκους. Το 1770 πυρπολήθηκε από τους Τουρκαλβανούς.

Το 1826 γίνεται θέατρο μαχών μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων και στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε. Κατοικήθηκε και πάλι μετά την απελευθέρωση της περιοχής, αλλά υπέστη σοβαρές καταστροφές λόγω μεγάλου σεισμού το 1886. Ανακαινίστηκε, αλλά το 1944 οι Γερμανοί ανατίναξαν τον μικρό ναό των Αγ. Αναργύρων εντός του μοναστηριακού συγκροτήματος. Στα τέλη του 1970 μετατράπηκε σε γυναικεία μονή.